Το Σχέδιο Διακρατικής Συνεργασίας “Smart Village Leader Network”
Η ιδέα για την υλοποίηση του διακρατικού σχεδίου από το Δίκτυο Συνεργασίας Δήμων της ΠΕ Νήσων Αττικής, προέκυψε μετά τη συμμετοχή και συνεργασία στην ομάδα του έργου Smart Rural 21.
Το έργο Smart Rural 21 ήταν ένα έργο διάρκειας δύο μισών ετών που υποστηρίχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (DG AGRI) με τον συνολικό στόχο να προωθήσει και να εμπνεύσει τα χωριά να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν προσεγγίσεις και στρατηγικές έξυπνου χωριού σε όλη την Ευρώπη, και να βγάλουν συμπεράσματα και να υποστηρίξουν μελλοντικές πολιτικές παρεμβάσεις για τα έξυπνα χωριά.
Το έργο Smart Rural 21 οργανώθηκε και υλοποιήθηκε από την Ομάδα E40 και συμμετέχουν:
Institut für Ländliche Strukturforschung (IfLS, Γερμανία),
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (AUA, Ελλάδα),
Empirica (Γερμανία),
Innovatiesteunpunt (ISP, Βέλγιο) και
eConcepts (Ιρλανδία) ως εταίροι.
Η ΟΤΔ Νήσων Αττικής, ο Δήμος Κυθήρων και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΓΠΑ) είναι οι κύριοι φορείς που συμμετέχουν ενεργά στο πρώτο στάδιο της διαδικασίας ανάπτυξης της Στρατηγικής Έξυπνου Χωριού για το προεπιλεγμένο χωριό, το νησί των Κυθήρων, στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του έργου Προπαρασκευαστική Δράση για Έξυπνες Αγροτικές Περιοχές του 21ου Αιώνα.
Η διαδικασία ξεκίνησε όταν η ΟΤΔ Νήσων Αττικής, υποστήριξε τα Κύθηρα στη φάση υποβολής αίτησης στην κατηγορία των προεπιλεγμένων έξυπνων χωριών του Δικτύου Smart Rural 21.
Η ΟΤΔ Νήσων Αττικής ως δίκτυο για τη συνεργασία των δήμων της περιφερειακής ενότητας Νήσων Αττικής, που αποτελείται από τους οκτώ (8) νησιωτικούς Δήμους της Περιφέρειας Αττικής, Περιφερειακής Ενότητας Νήσων και δώδεκα (12) άλλους τοπικούς συλλόγους (που εκπροσωπούν τον αλιευτικό, γεωργικό, πολιτιστικό και τουριστικό τομέα), έχει στους βασικούς σκοπούς την υποστήριξη της τοπικής ανάπτυξης.
Kythera – Smart Rural Areas
Το Δίκτυο Συνεργασίας Δήμων ΠΕ Νήσων Αττικής, στο πλαίσιο της υποστήριξης της τοπικής στρατηγικής υλοποίησε το διακρατικό έργο Smart Villages Leader Network στο πλαίσιο του υπομέτρου 19.3. του CLLD/ LEADER 2014 – 2020.
Φιλοδοξία είναι η ανάπτυξη των συνεργασιών και η διαχείριση τοπικά θεμάτων που οδηγούν στην αναπτυξιακή διαδικασία των έξυπνων χωριών στην περιοχή παρέμβασης.
Το Σχέδιο Διακρατικής Συνεργασίας “Smart Village Leader Network”
Η Ομάδα Τοπικής Δράσης (ΟΤΔ) Δίκτυο Συνεργασίας Δήμων ΠΕ Νήσων Αττικής, στο πλαίσιο της Διακρατικής Συνεργασίας “Smart Villages Leader Network” υλοποιεί και συμμετέχει σε κοινές και τοπικές δράσεις, με στόχο την μεγιστοποίηση της κεφαλαιοποίησης από τη συνεργασία με εταίρους ΟΤΔ από χώρες με καταγεγραμμένη μεγάλη εμπειρία στο αντικείμενο των Έξυπνων Χωριών (Smart Villages) και των σχετικών πρωτοβουλιών αλλά και την αξιοποίηση των εμπλεκομένων από τις τοπικές κοινότητες που έχουν δραστηριοποιηθεί κατά τη διαδικασία ανταλλαγής τεχνογνωσίας.
Με την ιδιότητα του εθνικού συντονιστή εταίρου, στην υλοποίηση του Σχεδίου Διακρατικής Συνεργασίας με τίτλο “Smart Villages Leader Network« περιλαμβάνει κοινές δράσεις που αφορούν κύρια στις εκπαιδευτικές επισκέψεις (study trips), το πλαίσιο των οποίων είναι:
Κάθε χώρα οργάνωσε ένα ταξίδι ανταλλαγής τεχνογνωσίας με στόχο την παρουσίαση στους λοιπούς εταίρους των επιτυχημένων έξυπνων πρακτικών που έχουν υλοποιηθεί στην περιοχή της.
Η κάθε διοργάνωση ολοκληρώθηκε σε δύο ημέρες και περιέλαβε μια ημέρα συναντήσεων με υλοποίηση σεμιναρίων, παρουσιάσεων και εργαστηρίων (workshops) και μια ημέρα που αφιερώθηκε σε επιτόπιες επισκέψεις σε Καλές Πρακτικές.
Από κάθε χώρα, συμμετέχει μια ομάδα περίπου 10 ατόμων, οι οποίοι είναι μέλη των τοπικών κοινοτήτων και επιλέχθηκαν ανάλογα με την εκάστοτε θεματική της διοργάνωσης ώστε να ανταποκρίνεται στα ενδιαφέροντα και το αντικείμενό τους.
Στο νέο αυτό Σχέδιο Διακρατικής Συνεργασίας LEADER/CLLD 2014-2020 συμμετέχουν ως εταίροι συνολικά εφτά (7) ΟΤΔ από 4 ευρωπαϊκές χώρες.
Γενικοί Στόχοι του Σχεδίου Συνεργασίας
Ο όρος Smart Villages αναφέρεται σε ευρωπαϊκές μη αστικές περιοχές με μικρές κατά το πλείστον αγροτικές κοινότητες, οι οποίες κατά γενική ομολογία έχουν περιέλθει σε ένα «κύκλο παρακμής», που τροφοδοτείται από δυο αμοιβαία ενισχυτικές τάσεις, πρώτον, την έλλειψη θέσεων εργασίας και βιώσιμης επιχειρηματικής δραστηριότητας και δεύτερον, το ανεπαρκές και φθίνον επίπεδο των προσφερόμενων υπηρεσιών. Οι μικρές κοινότητες σε όλη την Ευρώπη αντιμετωπίζουν αρκετά κοινά προβλήματα όπως είναι η μείωση και γήρανση του πληθυσμού, η δυσκολία πρόσβασης σε δημόσιες υπηρεσίες (εκπαίδευση, υγεία κτλ), η γεωγραφική απομόνωση και δυσκολίες μετακίνησης και σύνδεσης με τα αστικά κέντρα, οι περιορισμένες δυνατότητες επιχειρηματικής ανάπτυξης.
Στο πλαίσιο του Σχεδίου Διακρατικής Συνεργασίας “Smart Village Leader Network” συνολικά 7 ενεργές ΟΤΔ και μέλη φορέων των κοινοτήτων τους από τις 4 χώρες θα έχουν την δυνατότητα να έρθουν σε επαφή, να συζητήσουν, να ανταλλάξουν εμπειρίες και να διερευνήσουν για το πως η κάθε περιοχή έχει ή προσπαθεί να επιλύσει τα προβλήματα αυτά χρησιμοποιώντας «έξυπνες πρακτικές». Με βάση την εμπειρία αυτή της συνεργασίας, στην συνέχεια, θα συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των προβλημάτων και στην χάραξη της «Έξυπνης Στρατηγικής» της δικής τους κοινότητας.
Κατά αυτήν την έννοια ο γενικός στόχος του Σχεδίου Συνεργασίας Διακρατικής Συνεργασίας “Smart Village Leader Network” είναι εξαπλός:
1.
Διερεύνηση και κατανόηση σε ευρωπαϊκό και τοπικό πλαίσιο της έννοιας των «έξυπνων χωριών» και εξοικείωση με τους τοπικούς φορείς
2.
Απόκτηση εμπειριών και δημιουργία απόψεων για τις ανάγκες της κάθε περιοχής/ τόπου στην έννοια του «έξυπνου χωριού»
3.
Εντοπισμός και περιγραφή πρακτικών «έξυπνων χωριών» στους εταίρους της διακρατικής συνεργασίας
4.
Διερεύνηση μεθοδολογίας για να γίνει ένα «έξυπνο χωριό», οδοιπορικός χάρτης (road map) και εκπόνηση των κατάλληλων σχεδίων – Στρατηγικό Σχέδιο (Smart Village Strategy), καθώς και Σχέδιο Δράσης (Smart Village Action Plan)
5.
Εξοικείωση με την έννοια των «έξυπνων χωριών», και τις διαστάσεις του αναφορικά με το ενδεχόμενο οικονομικό και κοινωνικό αποτύπωμα
6.
Δημιουργία εργαλείων που εξασφαλίζουν δικτυώσεις στην τοπική κοινότητα
Χρονολόγιο
Συμμετοχή στο
SMART RURAL
NETWORK
Εκπαιδευτική
επίσκεψη
στη Σκωτία
Εκπαιδευτική
επίσκεψη
στη Λετονία
(άνοιξη)
Εκπαιδευτική
επίσκεψη
στη Φιλανδία
(φθινόπωρο)
-Εμπειρογνωμοσύνη καταγραφής
δυναμικής στην περιοχή
παρέμβασης της
Νήσων Αττικής
-Συνέδριο
Smart Villages
στη Σαλαμίνα
-Δημοσιότητα έργου
Γενικοί Στόχοι
Το Σχέδιο Διακρατικής Συνεργασίας “Smart Village Leader Network” είναι απολύτως συμβατό με την στρατηγική του τοπικού προγράμματος LEADER/CLLD με τίτλο «Πολιτισμός και Περιβάλλον Εν Πλω» του Δικτύου Νήσων ΠΕ Αττικής.
Οι γενικοί στόχοι του τοπικού προγράμματος LEADER/CLLD με τίτλο «Πολιτισμός και Περιβάλλον Εν Πλω» είναι οι εξής:
- Η ανάδειξη των στοιχείων του περιβάλλοντος και του πολιτισμού ως βάση για την αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής
- Η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας μέσω της συνεργασίας, της διασύνδεσης και της καινοτομίας
Σημαντικό κοινό χαρακτηριστικό είναι η ανάγκη για την υποστήριξη και προώθηση ενός παραγωγικού προτύπου που θα εδράζει στο τρίπτυχο Πολιτισμός – Περιβάλλον – Παραγωγή. Βασική συνιστώσα στην παραπάνω προσέγγιση αποτελεί και η υποστήριξη του πρωτογενούς τομέα στη βάση των προϊόντων γεωργίας και αλιείας και η συσχέτισή τους με τον γεωργικό κλάδο και τον τουριστικό τομέα εν γένει.
Οι χώροι πληροφόρησης, οι εκθέσεις, τα μουσεία, οι διαδρομές και τα μονοπάτια, και οι υπηρεσίες, όπως και οι επιμέρους καλλιτεχνικές εκδηλώσεις θα εξυπηρετήσουν την κοινή αυτή αντίληψη, ενώ παράλληλα θα υποστηρίζονται μεταξύ τους αθροίζοντας συνολικά ένα «μεγάλο» και ανταγωνιστικό τουριστικό προϊόν, όπου η θάλασσα αποτελεί το δρόμο επικοινωνίας αλλά και τη βάση της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης.
Οι παραπάνω δύο γενικοί στόχοι αναλύονται σε δέκα ειδικούς στόχους, οι οποίοι εξειδικεύονται στις δράσεις του τοπικού προγράμματος.
Η ανάδειξη των στοιχείων του περιβάλλοντος και του πολιτισμού ως βάση για την αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής
Ενίσχυση της πολιτιστικής και περιβαλλοντικής κληρονομιάς και ανάδειξη – προώθηση του πολιτιστικού τοπίου
Ανάδειξη της ιδιαίτερης πολιτιστικής και παραγωγικής ταυτότητας μέσω της υποστήριξης πολιτιστικών εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων
Ενίσχυση της διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών και των σημαντικών περιοχών για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημικών υπηρεσιών
Προώθηση δράσεων και έργων ερμηνείας περιβάλλοντος και καινοτόμων προσεγγίσεων ολοκληρωμένης πληροφόρησης κοινού
Προώθηση έργων υποδομής για την βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, την κοινωνική συνοχή και την αειφορική διαχείριση των πόρων
Η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας μέσω της συνεργασίας, της διασύνδεσης και της καινοτομίας
Ενδυνάμωση του πρωτογενούς τομέα μέσω της μεταποίησης και της διασύνδεσης με την τουριστική επιχειρηματικότητα
Ενίσχυση – εκσυγχρονισμός των επιχειρήσεων εστίασης και δικτύωση αυτών για την αξιοποίηση της τοπικής παραγωγής και την προώθηση της ελληνικής κουζίνας
Ενίσχυση της διασύνδεσης και της επικοινωνίας των νήσων με τον Πειραιά και την Νοτιοανατολική Πελοπόννησο
Ανάπτυξη συμπληρωματικών δραστηριοτήτων στις αλιευτικές περιοχές και διασύνδεση με τους τομείς του περιβάλλοντος και του τουρισμού
Προώθηση της ενημέρωσης και εκπαίδευσης επιχειρηματιών για την αειφορική ανάπτυξη των δραστηριοτήτων τους
Συμπεράσματα από τη συμμετοχή στο διακρατικό σχέδιο
- Η περιοχή του Δικτύου Νήσων Αττικής χαρακτηρίζεται από τη νησιωτικότητα
- Περιλαμβάνει σημαντικές περιοχές πολιτιστικού ενδιαφέροντος, φυσικό περιβάλλον υψηλής αξίας
- Αναπτύσσεται μεγάλος αριθμός συλλογικών φορέων στους επαγγελματικούς τομείς καθώς και στους τομείς του περιβάλλοντος, του πολιτισμού, του αθλητισμού, των κοινωνικών δράσεων
- Γειτνιάζει με το Μητροπολιτικό κέντρο της Αττικής
- Διαθέτει στρατηγικό σχεδιασμό σε πολλαπλά επίπεδα τοπικά, περιφερειακά, κεντρικά
- Η υλοποίηση του σχεδίου διακρατικής συνεργασίας ανάδειξε τη δυνατότητα ανάπτυξης της μεθοδολογίας για τα έξυπνα χωριά με στόχους βιωσιμότητας σύμφωνα με τις στρατηγικές της ΕΕ που η χώρα μας εφαρμόζει μέσα από τα επίπεδα αναπτυξιακού προγραμματισμού
- Από τις επισκέψεις διαπιστώνεται ότι «έξυπνα χωριά» είναι εκείνα τα οποία μετά από την κατάλληλη μελέτη από την άμεσα εμπλεκόμενη τοπική κοινότητα, βρίσκουν τους τρόπους αντιμετώπισης και διαχείρισης ενός ζητήματος, αναπτύσσοντας εργαλεία μελέτης, εκπαίδευσης και συνεργασίας, δηλ. εμπλέκοντας και αξιοποιώντας όλες τις παραμέτρους, τους παράγοντες και τους πόρους (οικονομικούς και ανθρώπινους), που μπορούν να συμβάλλουν σε αυτό